۱۰۸ - عــرشــیان سـایــهی حقــش داننــد
اخــتران نـــــور مطلقـــش داننــــــد
معنی و مفهوم: فرشتگان عرش نشین، شاه اخستان را سایهی خدا میدانند و ستارگان او را نور مطلق میخوانند.
آرایههای ادبی: بیت به حدیث « اَلسُلطانُ ظلُ اللهِ فی الارض» تلمیح دارد. عرشیان کنایه از فرشتگان.
۱۰۹ - چــون فـریــدون مظفـرش گـــوینــد
چــون ســکندر مـــوفقــش داننـــــد
واژگان: فریدون: پسر آبتین، پادشاه باستانی شاهنامه. (فرهنگ لغات)توضیحات. سکندر: پادشاه معروف مقدونی، پسر فیلیب. (فرهنگ لغات) توضیحات (۲ /۴۱)
معنی و مفهوم: (عرشیان) شاه اخستان را همچون فریدون، پیروز و مظفّر میخوانند و در فتح و کشورگشایی او را مانند اسکندر، موفّق میدانند.
آرایههای ادبی: شاه در پیروزی و موفقیّت به فریدون و اسکندر مانند شده است.
توضیحات:
فریدون: هنگامی که فریدون شیرخواره بود، ضحّاک پدرش را کشت و فرانک مادر او فرزند را برداشت و به مرغزاری فرار کرد و کودک را با شیر گاوی به نام «برمایه» بپرورد. چون ضحّاک از منجّمان شنیده بود که تباهی او به دست فریدون خواهد بود، همواره در جستجوی او بود. مادر فریدون از بیم ضحّاک، فرزند را برداشت و به کوه البرز پناه برد. چون فریدون شانزده ساله شد، نژاد خود را از مادر پرسید. فرانک داستان جمشید و ضحّاک را بدو باز گفت و گفت: چون ستاره شمر به ضحّاک گفته تباهیاش به دست فریدون خواهد بود، او پدرت را کشت و من تو را پنهان از او پروردهام. مردم به متابعت از کاوه در پی درفش او روان شدند و به البرز کوه رفتند و فریدون را به شاهی برگزیدند. فریدون به جایگاه ضحّاک حمله برد و بر دژ او دست یافت. ضحّاک که در این ایّام به هندوستان رفته بود، خبر یافت و به دژ برگشت و به قصد کشتن فریدون با خنجر به او حمله ور شد؛ فریدون گرزی بر تارک او نواخت و خواست که او را بکشد امّا به راهنمایی سروش دست از این کار بداشت و او را مقیّد ساخت و در دماوند کوه در غاری به مسمار بست. (اردلان جوان، ۱۳۷۳: ۹۹-۹۸)
۱۱۰ - خــاطـب او را بـــه ملـک هفـت اقلیـم
گــر کــند خطـــبه، بـــر حقـش داننـد
واژگان: خاطب: خطبه خوان، کسی که خطبه میخواند. (منتهی الارب) هفت اقلیم: هفت کشور، اقالیم سبعه، بخشهای هفتگانهی زمین. (فرهنگ لغات) توضیحات.
معنی و مفهوم: اگر خطبه خوان در خطبهی خود، شاه را مالک هفت اقلیم بخواند، همگی حرف او را تأیید و تصدیق میکنند.
توضیحات:
هفت اقلیم: قُدما، خشکیهای قارّهی زمین را به هفت منطقه و کشور و یا اقلیم تقسیم کرده بودند: ۱- هندوان ۲- عرب و حبشان ۳- مصر و شام ۴- ایران شهر ۵- سقلاب روم ۶- ترک و یأجوج ۷- چین و ماچین. هفت کشور یا هفت اقلیم… عبارتاند از هفت ملک که محل سلطنت کلان هستند. ظاهراً آن چین و ترکستان و هند و توران و ایران و روم و شام و بعضی به جای ترکستان، فرنگ را شمار کنند و بهتر آن است که هفت کشور مراد از هفت اقلیم باشد که حکما، هفت حصهی ربع مسکون را قرار دادهاند. (شمیسا، ۱۳۸۷: ۱۲۱۶)
۱۱۱ - ور گــواهــی بــه چــار حـــدّ جهــان
بگـــذرانــــد، مصـــدّقــش داننـــــد
معنی و مفهوم: اگر شاه اخستان، در مورد حاکمیّت بر تمام عالم، ادّعایی داشته باشد و در این باره شهادت بخواهد، همهی مردم او را تأیید میکنند و ادّعایش را میپذیرند.
۱۱۲ - در کـــفِ بحـــر کـــفِّ او، گــــردون
گــر محیــط اســـت، زورقـــش داننـــد
واژگان: محیط: اقیانوس کبیر. (معین)
معنی و مفهوم: آسمان، اگر به بزرگی اقیانوسی نیز باشد در دریای دستان ممدوح، قایقی خُرد می کند.
آرایههای ادبی: دو کف جناس تام ساختهاند. کف با محیط و زورق ایهام تناسب میسازد. دست ممدوح در جود و بخشندگی به دریا مانند شده است.
۱۱۳ - چـرخِ اخضـر چــو در شــود بــه شـفق
از خـــَمِ تیــــغِ ازرقـــــش داننـــــد
واژگان: اخضر: سبز. (منتهی الارب) شفق: سرخی شام و بامداد. (غیاث) ازرق: نیلگون. (غیاث)
معنی و مفهوم: آسمان سبز رنگ، آنگاه که با سرخی شفق، سرخ فام میگردد، به شمشیر کبود رنگ شاه مانند میشود که با خون دشمن گلگون شده باشد.
آرایههای ادبی: شمشیر کبود رنگ شاه که به خون دشمن سرخ فام گشته است به کبودی آسمان که به شفق آمیخته شده باشد، تشبیه گردیده است. بیت دارای تشبیه مرکب است.
۱۱۴ - دود آن آتــــشِ مجّســــم اوســــت
اینــکه چــــرخ مُطبّقــــش داننـــــد
واژگان: مُطبّق: بر روی هم نهاده، طبقه طبقه. (معین)
معنی و مفهوم: این چیزی که مردم آن را آسمانهای طبقه طبقه میخوانند، دودی است که از آتش شمشیر شاه اخستان برخاسته و در بالا، آسمانها را ساخته است.
آرایههای ادبی: آتش مجّسم استعاره از شمشیر ممدوح است. بیت تلمیح دارد به این باور که آسمان از دود ساخته شده است.
۱۱۵ - چــرخ را خـــود همـین تفـــاخـر بـس
کــاخـــور خــــاصّ ابلقــش داننـــــد
واژگان: تفاخر: مباهات، فخر کردن. (دهخدا) آخور: اسطبل. (دهخدا) ابلق: دورنگ، رنگی سفید که با آن رنگی دیگر باشد. (معین)
معنی و مفهوم: برای آسمان همین قدر نازش و غرور کافی است، که آن را آخور و چراگاه اسب دورنگ شاه میخوانند.
آرایههای ادبی: آسمان به آخور اسب شاه تشبیه شده است. بیت دارای آرایهی غلو است.
۱۱۶ - ایــن جهــان را ز رای او حصــنی اســت
کـــان جـــهان حــد خنـدقــش داننـــد
معنی و مفهوم: با رای و تدبیر او گویی آن دنیا حکم خندقی دارد که حصار این جهان را تشکیل میدهد.
۱۱۷ - کـــــوه را ز اژدهـــــای بیــــرق او
لـــرزهی بـــرقِ بیـــرقـــش داننـــــد
معنی و مفهوم: کوه از ترس اژدهایی که نقش بر علم ممدوح است به وحشت افتاده و مانند درخششی که از علم ساطع میشود، در حال لرزیدن است.
آرایههای ادبی: کوه در لرزیدن به درخشش علم شاه تشبیه شده است. برق و بیرق جناس لاحق ساختهاند.
۱۱۸ - دشمنــش داغ کـــردهی زُحــل اســت
از سعـــادت چــــه رونقـــش داننـــــد
معنی و مفهوم: دشمن ممدوح برده و غلام کیوان (نحس اکبر) است (پیوسته بد طالع است) و از سعادت و خوش بختی هیچ رونقی در زندگی او یافت نمیشود.
آرایههای ادبی: داغ کرده کنایه از غلام و برده است. داغ کردهی زحل کنایه از بسیار شوم و بد اقبال است.
۱۱۹ - هــر کــه جــوش تنــور طـوفـان دیــد
خوانا و مشخص بودن فرمهای ارائه شده توسط مدرسه، راحتی درک و تکمیل آنها
دولتی
-
۷٫۴
۳۶٫۲
۴۱٫۶
۱۴٫۸
۳٫۶۳
-
-
۲۳٫۳
۳۷٫۴
۳۹٫۳
۴٫۱۵
۰٫۵۲-
غیر انتفاعی
-
۱۰٫۸
۳۳٫۸
۴۶٫۲
۹٫۲
۳٫۵۳
-
-
۲۶٫۲
۴۰
۳۳٫۸
۴٫۰۷۶
۰٫۵۴۶-
با توجه به یافته های جدول فوق میانگین ادراک از کیفیت خدمات آموزشی در بین دانش آموزان مدارس دولتی در بعد ملموس بودن از میانگین کیفیت خدمات آموزشی مورد انتظار در این مدارس پایین تر بوده است. در بین گویه های بعد ملموس بودن بیشترین میانگین شکاف مربوط به گویه جذابیت ظاهری مدرسه و امکانات آن برای دانش آموزان (۱٫۰۳- ) و کمترین میانگین شکاف مربوط به گویه سهولت دسترسی دانش آموزان به بخشهای مختلف مدرسه (۰٫۴۳-) می باشد. نمره منفی شکاف در بعد ملموس بودن در بین دانش آموزان مدارس دولتی بدین معنی است که دانش آموزان این نوع از مدارس از کیفیت خدمات ارائه شده مربوط به این بعد ناراضی می باشند و مدرسه نتوانسته انتظار آنان را برآورده کند.
میانگین ادراک از کیفیت خدمات آموزشی در بین دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی در بعد ملموس بودن از میانگین کیفیت خدمات آموزشی مورد انتظار در این مدارس پایین تر بوده است. در بین گویه های بعد ملموس بودن بیشترین میانگین شکاف مربوط به گویه آراستگی و مرتب بودن ظاهر کارکنان ومعلمان مدرسه (۰٫۹۵- ) و کمترین میانگین شکاف مربوط به گویه سهولت دسترسی دانش آموزان به بخشهای مختلف مدرسه (۰٫۴۳۶-) می باشد. نمره منفی شکاف در بعد ملموس بودن در بین دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی بدین معنی است که دانش آموزان این نوع از مدارس از کیفیت خدمات ارائه شده مربوط به این بعد ناراضی می باشند و مدرسه نتوانسته انتظار آنان را برآورده کند.
فرضیه هشتم: بین ادراکات و انتظارات فراگیران از کیفیت خدمات آموزشی در بعد ملموس بودن در مدارس دولتی و غیر انتفاعی تفاوت معنی داری وجوددارد.
جدول۴- ۱۹-تفاوت بین ادراکات و انتظارات فراگیران از کیفیت خدمات آموزشی در بعد ملموس بودن در مدارس دولتی و غیر انتفاعی
متغیر وابسته
میانگین
تعداد
انحراف معیار
۱-مقدمه و کلیات طرح تحقیق
۱-۱-مقدمه
امروزه به دلیل تشدید فضای رقابتی، کشورها و نیز سازمانها در تصمیمگیری و اتخاذ استراتژی رقابتی خود تنها به منابع محدود درون سازمانی و یا اطلاعات تصادفی کسبشده از فضای پیرامون اکتفا نمیکنند و در حقیقت داشتن اطلاعات صحیح، تأثیرگذار و به روز از فضای اطراف یکی از ابزارهای قدرت در سطح ملی و سازمانی محسوب می شود. از این رو سازمانها تلاش می کنند به بهترین منابع اطلاعاتی در مورد محیط کسبوکار و فعالیت خود دست یابند و از آنها به طور مؤثر در برنامهریزیهای راهبردی خود بهره بگیرند (Clarke& Turner, 2004). این که دانش یکی از مهمترین داراییهای سازمان در نظر گرفته میشود غیر قابل انکار است و به طور فزایندهای برای حفظ مزیت رقابتی سازمان، مدیریت میشود ( Chang et al , 2009).
در صنایع با تکنولوژی پیشرفته و سازمانهای مبتنی بر دانش از قبیل نانو و بیوتکنولوژی حیطههای جدیدی ظهور، تکامل و به بلوغ میرسد و خیلی سریع از رده خارج میشود بنابراین، مدیران تصمیمات تجاری راهبردی را نه تنها بر مبنای اطلاعات ساختار یافته بلکه همچنین باید بر مبنای اطلاعات ناقص، پویا و مبهم اخذ نمایند. بنابراین باید از پلت فورم مدیریت دانش استفاده نمایند تا مدیران از روند تغییرات و سرعت آنها غافل نباشند (Bafiares-Alcantara et al , 2003) .
بسیاری از سازمانها به سازمان مبتنی بر دانش تغییر شکل داده اند که مدیریت دانش در آنها نقش کلیدی دارد (Akhavan & Jafari, 2006) . تنها مزیت رقابتی که سازمانها در قرن بیست و یک خواهند داشت آن چیزی است که میدانند و این که چگونه از آن استفاده خواهند کرد (Civi, 2000). پیشرفتهای جدید در فن آوری اطلاعات نوآوری در مدیریت دانش را پشتیبانی کرده است (Jaehun& Sang, 2009) .
بنا بر گفته لی بوویتز[۱] (۱۹۹۹) مدیریت دانش ترکیبی از سامانههای مبتنی بر دانش، هوش مصنوعی، مهندسی نرم افزار، بهبود فرایندهای کسب و کار، مدیریت منابع انسانی و مفاهیم رفتار سازمانی میباشد. مدیریت دانش یک استراتژی مهم برای بهبود مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی شده است، زیرا مدیریت مناسب دانش و نفوذ آن در سازمان موجب میشود تا سازمان نوآوری و هوش و انطباق پذیری بیشتری از خود نشان دهد (Wong &Aspinwall, 2004) .
اگرچه اهمیت مدیریت دانش بر کسی پوشیده نیست، اما به نظر میرسد تعداد خیلی کمی از سازمانها به درستی قادر به نفوذ، انتشار و مدیریت دانش در سازمانهای خود هستند (Storey & Barnet, 2000). تعداد چشمگیری از پروژههای مدیریت دانش با شکست مواجه میشوند. این شکست ها به این دلیل است که به کار گیری مدیریت دانش کاری آسان و سهل نیست که سازمانها به راحتی بتوانند از عهده آن برآیند (Mousavidin & Lakshmi, 2008) .
سازمانهایی که نمیدانند چگونه و از کجا باید آغاز کنند و فاقد یک چارچوب صحیح و منسجم باشند در تلاششان برای ایجاد و به کار گیری مدیریت دانش با شکست مواجه خواهند شد (Storey & Barnet, 2000) . اجرا و توسعه مدیریت دانش در یک سازمان، فرایندی بینهایت پیچیده میباشد که شامل جنبهه ای مختلف تکنولوژیکی، انسانی و سازمانی میباشد. برای اطمینان از اجرای موفق پروژه و در عین حال کاهش پیچیدگی آن لازم است از چارچوبی برای توسعه و به کار گیری مدیریت دانش استفاده شود ( Chalmeta & Grangel, 2008).
۱-۲- تعریف مسئله و بیان موضوع
در دهه گذشته، تمرکز سازمان ها و دانشمندان از جنبه های مالی سازمان به جنبه ها و فنون بهبود مدیریت دانش و توجه بیشتر به دانش و دارایی های نامشهود سازمان و نحوه مدیریت راهبردی دانش سازمان معطوف شده است. در همین دوره، مدیریت سرمایههای فکری سازمان به عنوان یکی از مهمترین عوامل موثر در مدیریت دانش، جهت بهبود کیفیت مدیریت اطلاعات و در نتیجه بهبود کیفیت مدیریت دانش سازمانی مورد توجه قرار گرفت (Wiig & Karl, 2004).
در این دهه به واسطه ظهور نظریه دیدگاه مبتنی بر منابع و نظریه دیدگاه دانش محور آشکار گردید که موفقیت سازمان تنها وابسته به منابع مادی نیست، بلکه مدیریت داراییهای نامشهود و سرمایههای فکری سازمان نیز بر آن اثر بسیاری دارند و این نکته است که میتواند در بلند مدت، باعث ایجاد مزیت و حاشیه رقابتی برای سازمانهای نوآور و موفق گردد (Kruger & Johnson, 2010) .
الزامات همراه با عصر دانایی، موجب ظهور و توسعه سازمانهای دانش محوری شده است که برخی ویژگیهای آنها تفاوتهایی اساسی با سازمانهای سنتی دارد. سازمانهای دانشمحور به سرعت غیر قابل باوری در سالهای اخیر رشد کردهاند. لیکن مبحث مدیریت دانش و موفقیت آن در سازمانهای دانش محور نسبت به سازمانهای دیگر در عصر اقتصاد دانشی مهمترو حیاتیتر میباشد. (Wu et al , 2008).
سازمانهای دانش محور سازمانهایی هستند که به طور عمدهای مبتنی بر دانش حرفهای از جمله دانش یا خبرگی مرتبط با یک رشته یا زمینه خاص میباشند که کالا و خدماتی را تولید مینمایند که دانش محور هستند (Den Hertog, 2000) .
مثالی از سازمانهای دانش محور عبارتند از سازمانهای حسابداری، مدیریت، کامپیوتر و مشاوره، نمایندگیهای تبلیغات، شرکتهای با فناوری پیشرفته و سازمانهای تحقیق و توسعه میباشند (Swart& Kinnie , 2003. مهمترین دارائی در سازمانهای دانش محور سرمایه فکری است، بر مبنای این واقعیتها این سازمانها نیاز به مدیریت دانش را احساس میکنند (Mohammadi et al , 2009).
چالش اصلی سازمانها درک مدیریت دانش و چگونگی پیاده سازی آن است. امروزه بزرگترین آرزوی سازمانها تعریف یک مدیریت دانش مناسب سازمان و اداره آن به یک روش موفق است. سازمانها نیاز دارند از عواملی که بر موفقیت مدیریت دانش تأثیر میگذارند آگاه و باخبر باشند (Migdad,2009)، بنابراین بررسی عوامل موفقیت مدیریت دانش در سازمان دانش محور نیز ضروری به نظر میرسد.
بی شک، سازمانهای دانش محور باید در طراحی و به کار گیری مدیریت دانش، در نقش سازمانهای پیشرو ظاهر شوند، و این امر مستلزم شناسایی عوامل حیاتی موفقیت و اقدام عملی بر مبنای این عوامل تأثیرگذار در مراحل مختلف طراحی و به کار گیری مدیریت دانش است.
مطالعه خاصی را در خصوص عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در حوزه سازمانهای دانش محور نمیتوان مشاهده نمود. اما این مطالعه بر مبنای تجارب سازمانهای پیشرو در خصوص مدیریت دانش و مرور ادبیات، سعی در یافتن عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمانهای دانش محور و ارائه و توسعه یک چارچوب جامع از مدیریت دانش بر مبنای عوامل حیاتی موفقیت در این سازمانها تمرکز دارد.
این چارچوب سازمانها را یاری میرساند تا نقاط ضعف مدیریت دانش سازمان خود را شناسایی کرده، شاخصهای نیازمند بهبود را مشخص کرده و برای کسب و حفظ دانش ارزشمند سازمان تلاش نمایند.
۱-۳- ضرورت انجام تحقیق
امروزه مدیریت دانش به عنوان یکی از اقدامات اصلی سازمانها در گام نهادن به عرصه رقابت جهانى و.
رویارویى با چالشهای جدید کسب و کار مطرح میباشد. درک ضرورت مدیریت دانش از سوى شرکتها با گرایش گسترده آنها در سطح جهان بدین مهم، آشکار میشود. در کشور ما نیز گرچه هنوز شرکتهای معدودى به اقدامات محدودى در این باب دست زدهاند. اهمیت مدیریت دانش بر همگى آشکار شده و بدین لحاظ لزوم اقدامات مطالعاتى و تحقیقاتى در این زمینه احساس میشود.
از آنجا که از سویى با توجه به وضوح اهمیت مدیریت دانش، گریزى از پیاده سازى آن نیست و از سوى دیگر، نرخ شکست پروژههای مدیریت دانش بالا میباشد، بنابراین نیاز به مطالعه عوامل موثر در موفقیت مدیریت دانش وجود دارد. با توجه به سرمایه گذاری قابل توجهى که صرف اجراى پروژههای مدیریت دانش میشود.
ارائه چارچوبی از مدیریت دانش بر مبنای عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش میتواند راهنماى مدیران این سازمانها در مراحل برنامه ریزى این پروژهها و همچنین اجراى آنها باشد. چارچوب مدیریت دانش برای سازمانهای که میخواهند این سیستم مدیریتی را در تشکیلات خود به اجرا درآوردند، اهمیت زیادی دارد. چارچوب مدیریت دانش به صورت خطوط راهنمایی در میآید که از ایجاد خطا جلوگیری میکند و منافعی را نیز بر حسب زمان و کار انجام شده و هزینه مصرف شده بدست میآورد.
در مرحله برنامه ریزى میتوان با شناسایى و اطلاع از عوامل موفقیت مدیریت دانش، وضعیت سازمان را از حیث این عوامل بررسى نمود و پیش از ورود به فاز اجرایى و تحمیل هزینه بالا تمهیداتی براى نقاط ضعف اندیشید.
در مرحله اجرا و پیاده سازى، مدیران سازمان با نظارت مستمر بر وضعیت عوامل موفقیت مدیریت دانش در حین اجراى پروژههای مدیریت دانش همواره تصویر کاملى از اوضاع در اختیار دارند و میتوانند به موقع با اقدامات تصحیحى، ریسک شکست پروژهها را به میزان قابل ملاحظهای کاهش دهند (Lee & Chio , 2003 ).
همچنین با توجه به خلأیى که به دلیل کمبود مطالعات خارجى و بومى در این زمینه با تمرکز بر سازمانهای دانش محور و عدم وجود تحقیقات مشابه ملاحظهامی شود، امید است نتایج این مطالعه بتواند شانس موفقیت پروژههای سازمانهای دانش محور را در پیاده سازى مدیریت دانش افزایش دهد. سازمانهای دانش محور به عنوان یکى از پویاترین سازمانها با توجه به محیط دینامیک، وجود شرایط
رقابتى و فشارهاى زمانى (بر خلاف بسیارى از سازمانهای دیگر)، و همچنین نرخ بالاى کارکنان دانشی و متخصص در آنها، مورد توجه واقع شدهاند که مدیریت دانش در آنها میتواند پتانسیل بسیار بالایى داشته باشد.
۱-۴- اهداف و کاربردهای تحقیق
هدف از انجام این تحقیق شناسایی و استخراج عوامل و شاخصهای موثر بر موفقیت مدیریت دانش در سازمانهای دانش محور و ارائه چارچوبی بر مبنای این عوامل میباشد و همچنین سنجش میزان آمادگی مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه (ستاد ویژه توسعه فناوری نانو) از طریق یک چارچوب توسعه یافته مدیریت دانش مبتنی بر این عوامل و شاخصها است. عوامل موفقیت در مدیریت دانش براى کمک به سازمانهای دانش محور جهت بررسى نیازهاى داخلى سازمان است به گونهای که بتوانند میزان آمادگى سازمان جهت پیاده سازی مدیریت دانش را بسنجند و استراتژیها و رویههای لازم را جهت رفع کاستیهای موجود و تقویت نقاط قوت به کار گیرد.
با تحقق هدف تحقیق، میتوان تعیین کرد: وضعیت جاری سازمان مورد مطالعه بر اساس عوامل و شاخصهای مورد نظر تحقیق چگونه است؟ نقاط قوت و ضعف سازمان نسبت به حالت ایدهآل و مطلوب در هر عامل و شاخص چیست؟ سازمان در چه سطحی از آمادگی مدیریت دانش قرار میگیرد؟ همچنین شاخصهای نیازمند بهبود شناسایی شده و پیشنهادی در خصوص اولویتبندی مناسب شاخصها و عوامل برای بهبود وضعیت عوامل و شاخصها در سازمان ارائه میدهد.
۱-۵- روش تحقیق
این تحقیق بر مبنای هدف جزء تحقیقات توسعهای- کاربردی میباشد. مراحل انجام تحقیق عبارتند از:
مرحله اول – بررسی اولیه و مقدماتی طرح پژوهش؛
مرحله دوم – بررسی ادبیات و پیشینه پژوهش در زمینه عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمانها و مؤسسات از جمله سازمانهای دانش محور؛
مرحله سوم – کسب نظرات خبرگان و متخصصین حوزه مدیریت دانش به منظور تعیین عوامل و شاخصهای هر عامل و رفع اشکالات احتمالی؛
مرحله چهارم – شناسائی و تعیین اولیه عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش و عناصر مربوط به هر یک از این عوامل و ارائه چارچوبی برای این عوامل در سازمانهای دانش محور؛
مرحله پنجم – جمع آوری و تجزیه و تحلیل دادهها؛
۵-۱- طراحی پرسشنامه و نظر سنجی از خبرگان و دست اندر کاران در ارتباط با عوامل اصلی موفقیت مدیریت دانش و اولویت آنها از دیدگاه آنان؛
۵-۲- تجزیه و تحلیل آماری دادههای جمع آوری شده.
مرحله ششم – تعیین عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمانهای دانش محور و همچنین اولویت آنها بر اساس دیدگاه خبرگان و صاحب نظران.
مرحله هفتم- مطالعه موردی یک سازمان دانشمحور به منظور سنجش آمادگی مدیریت دانش بر اساس عوامل حیاتی موفقیت نهایی شده.
۱-۶- جامعه آماری و روش گردآوری دادهها
در این پژوهش دو جامعه آماری مورد رجوع خواهند بود:
جامعه آماری اول : عبارت است از خبرگان دانشگاهی ایران و سایر کشورها که از آنها در اعتبار سنجی چارچوب استفاده موثر خواهد شد. در مورد این جامعه روش نمونه گیری ما گروه گوله برفی خواهد بود.
جامعه آماری دوم : در مطالعه موردی برای سنجش آمادگی مدیریت دانش بر اساس چارچوب توسعه یافته مدیریت دانش مبتنی بر عوامل حیاتی موفقیت دانش خبرگان شامل مدیران و کارشناسان ارشد ستاد ویژه توسعه فناوری نانو میباشند.
در این تحقیق از روشهای زیر برای گردآوری دادهها بهره گرفته خواهد شد :
۱ . مطالعات کتابخانهای: جهت تدوین مبانی، تعاریف و مفاهیم نظری از منابع کتابخانهای استفاده شد که مهمترین و مفیدترین منبع موتورهای جستجو در اینترنت، بانکها و منابع اطلاعاتی و کتابخانههای دانشگاههای کشور بوده است.
۲٫ تحقیقات میدانی: به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نظر، از پرسش نامه استفاده شده است. شاخص ها و عوامل مورد سنجش در تحقیق، پیش از آنکه در قالب پرسش نامه به نظرسنجی گذاشته شود، در معرض قضاوت چند تن از خبرگان و کارشناسان در دانشگاهها مرتبط با حوزه تحقیق قرار گرفت و در نهایت از پرسش نامه مورد توافق به عنوان ابزار جمع آوری دادهها استفاده شد.
۴-۲-۳نماد در اشعار اخوان
از دیگر نمودهای نوآوری در شعر امروز ایران، بکار گیری سمبول ها ونمادها تازه است .نماد عبارت است از : یک اصطلاح ، یک نام و حتی یک تصویری که ممکن است نماینده ی شی یا چیزی در زندگی روزانه باشد . سمبول معرف چیزی مبهم یا پنهان از مااست .
نماد نیز به معنای وسیع کلمه ، تعریفی واقعی انتزاعی یا احساس وتصویر ی غایب برای حواس ، توسط تصویر یا شی است .برای نمونه می توان به کتیبه اخوان اشاره کرد :
در شعر کتیبه اخوان ( برای خواننده که شعر را با وقوف تمام می خواند کتیبه سمبول است . به این دلیل که تمام آمال و آرزوهای خود را ناخود آگاهانه ، در تخته سنگی غرق کرده اند و تاحدی تخته سنگ شده است .کتیبه تجلی عینی آمال وآرزوهای مردم است .صفت شایسته غبار آلود را برای راز (راز غبار آلود ) بکار برده است .مثال :و با لذتی بیگانه این راز غبار آلود را مثل دعایی زیر لب تکرار کردیم.
و همچنین شعر میراث اخوان ، اعتراض خشم آلودی است به فقر مادی ومعنویی جامعه است.
مثال : سال ها زین پیشتر من نیز / خواستم کاین پوستین را نوکنم بنیاد / با هزاران آستین چرکین دیگر ، برکشیدم از جگر فریاد/ این مباد و آن باد ……/ کو کدامین جبه زر بفت رنگین را می شناسی تو / کز مرقع پوستین کهنه ی من پاک تر باشد ؟ با کدامین خلعتش بدل سازم / و…جبه زر بفت نماد ظاهر پرستی و زردوستی در جامعه را نشان می دهد .(نوآوردی در شعر معاصر ایران ، ص۳۴۴)صفات زر بفت ،کهنه ، در بیان نماد بکار گرفته شده و آرایه تضاد نیز دارند .از همین گونه است
ای درختان عقیم ریشه تان در خاک های هرزگی مستور /یک جوانه ی ارجمند از هیچ جاتان رست نتواند /ای گروهی برگ چرکین تار/یادگار خشک سالی های گرد آلود /هیچ بارانی شمارا شست نتواند .(اخوان / از این اوستا : ص۹۴) عقیم صفت ونماد نازایی میباشد وهمچنین صفات ادبی بکار گیری شده در این ابیات : چرکین تار ، گرد آلود و…
– یا در ختان سپیداررا به اعتبار انبوهی و بلند قامتی به سربازان به صف در آن خیابان تشبیه نموده است (اخوان /ارغنون : ۲۹۰)
–برگ گل نماد نرمی : ای گویی پیکرش چون برگ گل نرم است (اخوان /ارغنون : ۲۲۰)
–تعبیر گل سر سبد نیز اعتبار فردی است نسبت به دیگران نشان می دهد در جمله :چو گل سر سبد از بین اطبای وطن حتم ختم است بر او سروری وسرداری ( ارغنون /۱۲۸)(حمیرا ذهردی ، ۲۷۹:۱۳۸۷)
ه)غنچه دهان نیز بعنوان نماد بکار رفته است مثال : چو باده خورم با کف چو گل خویش /ای غنچه دهان ساغر و پیمانه من باش .
۴-۲-۴صفات در توصیف اسطوره
از دیدگاه علم بیان ، اسطوره ، مشبه بهی است که باید مشبه محذوف آن را با تخیل یا قراین تاریخی و مردم شناسی و جامعه شناسی دریافت و گاهی پی بردن به مشبه ممکن نیست .هنگامی که سخن از باز آفرینی اسطوره های نوین در شعر امروز ایران می رود مقصود اشاره به اسطوره های کهن نیست ، که شامل مواردی همچون نمونه های زیر بشود: در شعر کتیبه اخوان وقتی که (مرد وزن وپیر )چشم به تخته سنگ دوخته اند و جان ودل به آن بسته اند که انگار با آن تخته سنگ یکی شده اند و… یک نوع بیان اسطوره ای است و خواننده با یک متن اسطوره ای کار دارد و مفهوم شعر بلافاصله مفهوم اسطوره ای (سیزیف ) را بخاطر می آورد .( دکتر کاووس حسن لی ،۱۳۸۳:۳۶۰)
همانطور که گفته شد گروه های توصیفی آنست که از یک اسم یا گروه اسمی از یک طرف و یک صفت یا گروه وصفی از طرف دیگر بوجود آمده باشد : گروه های وصفی شاعرانه در اشعار اخوان :
–وقتی بصورت استعاره حقیقی بکار روند ازجمله :ترکیب وصفی :
-عنکبوت زرد استعاره از خورشید است در شعر برآمد عنکبوت زرد / و خیس وخسته را برچشم حسرت کرد .( اخوان ، از این اوستا ، ص۸۰)
-پیل ناپیدای وحشی در شعر پیل ناپیدای وحشی باز آزاد است و دیوانه /(اخوان : آخر شاهنامه ، ص۱۱۸)(استعاره از باد که بر هر سو می وزد )
در مواردی نیز جای موصوف و صفت جا به جا گردیده و استعاره هایی با ساختار ترکیب وصفی به صورت ترکیب وصفی مقلوب ارائه شده است . این ساختار به طور مشخصی در شعر اخوان قابل مشاهده است . اینک نمونه از شعر او : گرد بام دوست می گردم . نرم نرمک / اوج می گیرند / افسونگران پریزدان ) (ترکیب مقلوب استعاره از کبوتران )
شاعران نوگرا برآنند که قدرت شاعری خود را برپایه صور خیال وتصویر گری جلوه گر سازند پس اساس شعر امروز به تصویر سازی و خیال پردازی نهاده شده است و شعریت آن تنها از طریق کابرد به جا وپخته عناصر خیال در شعر مشخص می شود با توجه به اهمیت این امر اهداف شعری شاعری را در تصویرگری شعر امروز به اجمال چنین می توان طبقه بندی کرد .
-
- بعد متافیزیکی در شعر برای برقرار دادن مخاطب در فضای دردناک
-
- ایجاد فضای غیر واقعی برای ایجاد( تازگی در متن )
-
- افزایش ظرفیت زبان برای برانگیختن عاطفه مخاطب
دقت کنید :در گوشه ای زخلوت این دشت هولناک /جوی فریب مانده ی بی آب و تشنه کام / افتاده سوت وکور / با مدادان نازنین خاوری چو چهره آراست .( اخوان / زمستان : ۸۷) صفات هولناک در توصیف دشت و نازنین خاوری در استعاره خورشید بکار رفته صفت نازنین برای خاور (سیر استعاره :ص۷۱و۷۲و۷۵)
مسکین خراب آباد وچرکمرده صخره به ترتیب ترکیب وصفی مقلوب استعاره از دنیا واستعاره (دل مکدر ) می باشد .
۴-۲-۵بکار گیری صنعت ادبی در صفات شاعرانه
۱.شخصیت بخشی بو سیله صفت
یکی از نقشهای شاعرانه صفت جان دادن و شخصیت بخشی دن به بیجانهاست .از جمله :
-چشمان ظلمت -نعره نفرین –دخمه غمگین –توفان خشم و سیه مست ،درفش قهر، غرفه های خاطر .چاهسار گوش.ابر دروغین . صبح شیرینکار . عفریته آه. نغمه بلورین . گلابی دل . اخم جنگل . ناف گرداب .خمیازه کوه .زبر دست دلاور . راستگو نقال . پور مسکین . گرد آلود متروک .
۲.صفت آوری وتجسم
-دهلیز نقب آسای طهر اندود رگهایم
–ما بر بیکران سبز مخمل گونه دریا
-عیار خوشترین آمیزه هشیاری و مستی
-مهگون فضای خلوت افسانگیشان
-روح جغد گردان در مزار آجین این شبهای بی ساحل
-میخانه شلوغ و پر انبوه غوغا
-پیشخوان های پرچرک وچربی
-کاروان یکدل ویکرنگ و یک آهنگ
-بسان بیشه ای بغرنج ودر هم باف
-پیر شنگ مست خواب آلود
-آن طلایی مخمل آوایان خونسردان
-گل آذین باغ خواب آلود قالی
-عنکوتی پیر را ماند ، شکم پاره و پر احشا
مانده ، مسکین ، زیر پای عابرگمنام ، نابینا
-کجن در لج ، لج اندر خون و خون در زهر
-همه خشم و همه نفرین ، همه درد و همه دشنام
-منم من ، میهمان هر شبت لولی وش مغموم
منم ، سنگ تیپاخورده رنجور
منم ، دشنام پست آفرینش ، نغمه ناجور(گزیده اشعار اخوان ،۴)
۳.ترکیب وصفی (منادا )
آنالیز کمی ریسک روشی نظام یافته می باشد که انجام آن نیازمند وجود اطلاعاتی درباره طراحی، تاسسیسات، انجام عملیات،قابلیت اعتماد قطعات، فعالیت های انسانی، پیشرفت فیزیکی حوادث، و پیامد های پنهان زیست محیطی و سلامتی ممکن می باشد.
آنالیز کمی ریسک از مدل های منطقی ترسیم کننده ترکیب حوادثی که می توانند باعث وقوع سوانح و حوادث شدید شوند و همچنین مدل های فیزیکی ترسیم کننده نحوه پیشرفت حوادث و انتقال مواد خطرناک به محیط زیست، استفاده می کند. مدل ها به روش احتمالاتی ارزشیابی می شوند تا هر دو دید کمی و کیفی درباره سطح ریسک را ارائه داده و بخش هایی از طراحی، ساخت و عملیات که بیشترین اهمیت را از لحاظ ریسک دارند، مشخص گردند. آنالیز کمی ریسک از لحاظ عمق آنالیز و جمع آوری بسیار جزئی داده ها، از روش آنالیز کیفی تمیز داده می شود. مدل های منطقی آنالیز کمی ریسک عموما از درخت های حوادث و درخت های خطا تشکیل شده اند. درخت های حوادث، حوادث آغازگر و ترکیب از کار افتادگی و عملکرد صحیح سیستم را نشان می دهد، در حالی که درخت های خطا چگونگی وقوع ازکارافتادگی های سیستم که در درخت های حوادث نشان داده شده اند را ترسیم می کنند. این مدل ها آنالیز می شوند تا تخمینی از احتمال هر سلسله حوادث به دست آید. نتایجی که با بهره گرفتن از این روش بدست آمده اند عموما به صورت اعداد ریسک نشان داده می شوند (مثلا، هزینه در سال)[۱۰]
بر اساس استاندارد API 581، سیستم RBI این تاثیرات را به چهار دسته پایه ای از ریسک تقسیم می کند .
- حوادث آتش گیر، که می توانند به دو طریق خسارت وارد کنند، تشعشع حرارتی و انفجار ناشی از فشار بیش از حد. بیشتر خسارت های ناشی از تاثیرات حرارتی، در منطقه نزدیک به محل وقوع حادثه اتفاق می افتند اما تاثیرات موج انفجار می تواند باعث خسارت در فواصل دورتر از مراکز موج نیز گردند .
- نشت مواد سمی ، این گونه حوادث فقط هنگامی مدنظر قرار می گیرند که دارای تاثیرات ناگوار و شدیدی بر روی پرسنل باشند. بر خلاف حوادث اتش سوزی ، نشت مواد سمی نیاز به وقوع واقعه دیگری ( مانند اشتعال درمورد مواد آتش گیر) ندارند تا منجر به حوادث ناگوار شوند .
- ریسک های زیست محیطی ، یک مولفه مهم در محاسبه ریسک نهایی یک واحد فرایندی می باشد . سیستم RBI فقط بر روی ریسک های شدید متمرکز می شود و تاثیرات مزمن ناشی از انتشار سطح پایین را در نظر نمی گیرد . خسارت های زیست محیطی می تواند ناشی از رها شدن حجم زیادی مواد باشد ، اما فقط ریسک زیست محیطی ناشی از رها شدن مقدار زیادی مایعات هیدروکربنی در خارج از مرزها فیزیکی واحد در نظر گرفته می شود .
-
- خسارت مالی ناشی از توقف در تولید، که ممکن است گاهی اوقات بیشتر از هزینه های خسارت به تجهیزات و محیط زیست باشند ، لذا بایستی در سیستم RBI آنها را نیز مدنظر قرار داد . هزینه های تعویض یک دستگاه ( ناشی از تخریب در اثر اتش سوزی ) در مقایسه با زیان های تجاری ناشی از توقف یک واحد حیاتی برای یک دوره زمانی بلند مدت میتواند بسیار ناچیز باشد .
فرایند آنالیز با استخراج داده های مورد نیاز ( فرآیندی ، تجهیزات و … ) RBI آغاز می شود . در مرحله بعد سناریوهای مختلفی توسعه می یابند تا نشان دهند که چگونه نشتی ها ممکن است اتفاق بیفتند و چگونه می توانند به سمت وقایع ناگوار پیش روند. در محاسبات کمی RBI ، یکی از چهار فاکتور تعریف کننده سناریوها در یک سناریوهای نشت ، اندازه حفره ای است که بر روی تجهیزات ایجاد می شود . از انجایی که رابطه یک به یک بین اندازه حفره و سناریوها برقرا است ، این واژه ممکن است به جای هم به کار برده شوند.
برای هر سناریو، هر چهار دسته ریسک ( در صورت نیاز ) به صورت جداگانه محاسبه می شوند . سپس ریسک هر یک از تجهیزات ، از مجموع مولفه های ریسک محاسبه شده برای هر سناریو ( اندازه حفره ) به دست می آید.[۱۰]
۳-۱-۲-۱ محاسبه پیامدهای از کارافتادگی:
پیامدهای ناشی از نشت یک ماده خطرناک در پنج مرحله مجزا تخمین زده می شود :
الف- تخمین سرعت خروج ماده و یا جرم کل ماده موجود که میتواند از داخل دستگاه خارج شود .
ب- تعیین حالت پخش شدن سیال، به صورت سریع (آنی ) و یا آهسته ( پیوسته )،
پ- تعیین حالت فیزیکی سیال (مایع یا گاز) حین پخش شدن در اتمسفر
ت- تخمین تاثیر سیستم های تخفیف دهنده پیامد ها
ث- تخمین پیامدهای ناشی از کارافتادگی .
همانگونه که در فصل بعدی شرح داده خواهد شد، برای محاسبه پیامدهای زیست محیطی مستقیماً از داده های سرعت خروج و یا جرم کل ماده استفاده می شود . همچنین ریسک خسارت مالی ناشی از توقف تولید نیز مستقیماً از روی نتایج حوادث آتش سوزی محاسبه می گردد.
۳-۱-۲-۱-۱ تخمین سرعت خروج سیال
در سیستم RBI نحوه خروج سیال از درون ظروف تحت فشار را به دو گروه کلی تقسیم می کنیم :
خروج آنی و خروج پیوسته ، خروج آنی به آن دسته از نشتی ها اطلاق می شود که در مدت زمان نسبتاً کوتاهی تمامی محتویات دستگاه به محیط نشت کند، مانند هنگامی که شکست ترد در یک ظرف اتفاق بیفتد . منظور از خروج پیوسته ، آن دسته از نشتی هایی است که درمدت زمان طولانی و با سرعت ثابت اتفاق می افتند . پس از مشخص شدن نوع نشتی ، از معادلات مربوط به هر کدام برای مدل سازی آنها استفاده می سازد .
۳-۱-۲-۱-۲ پیش بینی رفتار نشتی
در سیستم RBI منظور از نتیجه یک نشتی ، فعالیت فیزیکی یک ماده خطرناک می باشد . مثال هایی از رفتار نشتی عبارت اند از پخش ایمن ، انفجار و جت آتش ، بایست توجه داشت که رفتار (outcome) نشتی را با پیامدهای (consequences)آن اشتباه نگیریم. در آنالیز RBI، منظور پیامدها تاثیرات ناگوار ناشی از نتایج یک نشتی بر تجهیزات ، افراد و محیط زیست می باشد .
نتیجه واقعی یک نشتی به طبیعت و خواص ماده در حال نشت بستگی دارد . توضیح مختصری در مورد نتیجه های ممکن برای انواع حوادث در زیر آمده است .
۳-۱-۲-۱-۲-۱ تاثیرات اشتعال زا
در اثر نشت یک ماده آتش گیر ممکن است شش رفتار مختلف به وجود می آید :
الف-پخش بی خطر (ایمن ) (SD) : هنگامی اتفاق می افتد که سیال خارج شده و بدون اشتعال پخش شود . قبل از اینکه ماده به یک منبع اشتعال برخوردکند غلظت آن به زیر حد قابلیت اشتعال کاهش می یابد. هر چند هیچ رفتار اشتعال زایی اتفاق نیفتاده است ، اما ممکن است که نشت ماده قابل اشتعال ( بخصوص مایعات ) تاثیرات زیست محیطی مخربی داشته باشد . حوادث زیست محیطی به صورت جداگانه بررسی خواهند شد.
ب- جت آتش (JF) : هنگامی رخ می دهد که یک گاز با ممان بالا ، مایع و یا یک سیال دو فازی مشتعل شود . سطوح تشعشع معمولاً در نزدیکی آتش جت بالاست . اگر ماده خارج شده بلافاصله مشتعل نشود ، ممکن است یک ابر قابل اشتعال به وجو آید . هنگام اشتعال ، این ابر خواهد سوخت و جت آتش تشکیل خواهد شد .
پ-انفجار ابر بخار (VCE) : تحت شرایط خاص ، هنگامی که جبهه شعله با سرعت زیاد حرکت می کند اتفاق می افتد . اغلب خسارت انفجار ناشی از موج فشاری است که توسط جبهه شعله بوجود می آید .
ت- آتش آنی (FF) : هرگاه یک ابر از ماده تحت شرایطی بسوزد که فشار قابل ملاحظه ایجاد نکند ، آتش آنی بوجود می آید . پیامدهای ناشی از آتش آنی فقط در محدود نزدیک به ابر در حال سوختن حائز اهمیت هستند . آتش آنی نمی تواندبه حدی فشار ایجاد کند که باعث خسارت شود.
ث- توپ آتش (BL) : هنگامی اتفاق می افتد که مقدار زیادی سوخت پس از آنکه به مقدار کمی با هوای اطراف مخلوط شد ، مشتعل شود . تاثیرات حرارتی یک توپ آتش به مراتب فراتر از مرزهای خود توپ آتش است . اما توپ آتش عمر کوتاهی داشته و به سرعت از بین می رود .
ج-حوضچه آتش : هنگامی رخ می دهد که یک حوضچه از مایعات آتش گیر، مشتعل شود . تاثیرات حرارتی تشعشع محدود به منطقه اطراف خود حوضچه می باشد .
۳-۱-۲-۱-۲-۲ تاثیرات سمیت
هنگام نشت یک ماده سمی ممکن است دو حالت به وجود آید : پخش ایمن و یا پخش منجر به مسمومیت . برای اینکه سمیت تاثیرگذار باشد ، دو شرط بایستی برقرار باشد:
الف-ماده رها شده بایستی با غلظت کافی به افرادی که در اطراف هستند برسد .
ب-مدت زمان قرارگیری افراد در معرض ماده سمی باید به اندازه کافی طولانی باشد تا تاثیر گذار باشد .
اگر هر کدام از شرایط فوق برقرار نباشد ، نشت ماده سمی منجر به پخش ایمن خواهد شد . در ارزیابی ریسک از یک معیار فتی برای تعیین بحرانی بودن یک حادثه استفاده می شود .
۳-۱-۲-۱-۲-۳ تاثیرات زیست محیطی:
از دیدگاه زیست محیطی ، پخش ایمن هنگامی اتفاق می افتد که مواد رها شده کاملاً در درون مرز فیزیکی واحد صنعتی باشند . اگر مواد رها شده را نتوانیم در این مرز فیزیکی کنترل کنیم آنگاه نشتی مواد خطرناک منجر به آلودگی زیست محیطی خواهد شد . آلودگی آب های زیرزمینی نیز به عنوان یک نشتی فراتر از مرزهای فیزیکی در نظر گرفته می شود .
۳-۱-۲-۱-۲-۴ تاثیرات خسارت مالی ناشی از توقف تولید:
تاثیرات خسارت مالی ناشی از توقف تولید با بهره گرفتن از پیامدهای حوادث آتش سوزی آنالیز می شود .لذا نتایج مربوط به آنالیز خسارت مالی ناشی از توقف تولید همانند نتایج حوادث اتش سوزی می باشد .
۳-۱-۲-۱-۳ کاربرد مدل های تاثیر برای تخمین پیامدها:


