[۹۰]CON: درجه محافظه کاری
[۹۱]OAC: اقلام تعهدی عملیاتی (تفاوت سود عملیاتی با جریان نقدی عملیاتی)
TA : ارزش دفتری دارایی ها
به عقیده گیولی و هین(۲۰۰۰) رشد اقلام تعهدی می تواند شاخصی از تغییر در درجه محافظه کاری حسابداری در طول یک دوره بلند مدت باشد. به بیانی دیگر اگر اقلام تعهدی افزایش یابد، در آن صورت محافظه کاری کاهش می یابد و بر عکس، از این رو برای تعیین جهت تغییرات محافظه کاری اقلام تعهدی در عدد منفی یک ضرب می شود.
شیوه اندازه گیری سطح مدیریت سود
برای محاسبه مدیریت سود از مدل جونز به ترتیب زیر استفاده خواهد شد:
TA it / A i,t-1 = β۱(۱ / Ai.t-0)+β۱(∆REV it/ Ait-1)+β۲(PPE it/ Ait-1)+ ε it
که در آن:
TA it: جمع اقلام تعهدی در سال t برای شرکت i، Ait-1: جمع اقلام تعهدی درپایان سال قبل برای شرکت i
∆REV: تغییر درامد سالانه، PPEit: اموال و ماشین الات همان سال (دارائی ثابت هر سال پس از کسر استهلاک انباشته) در سال t برای شرکت i، ε it: خطای مدل در سال t برای شرکت i، β: پارامترهای هر شرکت که از طریق رگرسیون چند متغیره برآورد می شود.β۱, β۲
۳-۹-۲) متغیر(های) مستقل تحقیق
متغیرهای مستقل تحقیق حاضر شامل استراتژی کسب و کار و شرایط کلان اقتصادی می باشند که به صورت زیر محاسبه می شوند.
نحوه سنجش شرایط کلان اقتصادی
یک متغیر مجازی است که چنانچه در سال موردنظر، تولید ناخالص ملی رشد داشته باشد؛ بعنوان دوره رونق اقتصادی تلقی شده و این متغیر مقدار ۱ میگیرد و در غیر اینصورت صفر .
نحوه سنجش استراتژی کسب و کار شرکت
بهمنظور تفکیک شرکتها بر اساس نوع استراتژی بکار رفته توسط مدیریت شرکتها را به دو گروه اکتشافی و مقاومتی طبقهبندی میکنیم. جهت انجام این خوشهبندی اندوخته طرح و توسعه شرکتها استفاده میکنیم. شرکتهایی که اندوخته طرح و توسعه انها از میانگین اندوخته طرح و توسعه کل شرکتها بیشتر باشد جزء شرکتهای اکتشافی و بقیه شرکتها مقاومتی خواهند بود.
شاخصی برابر با ۱ برای شرکت های با استراتژی اکتشافی و برابر با ۰ برای شرکت های مقاومتی.
برای محاسبه اندوخته طرح و توسعه شرکت در سال t، از فرمول زیر استفاده شده است.
D& R: اندوخته طرح و توسعه و سود به طور معکوس با ادوار تجاری نیز در ارتباط هستند. گرابوسکی ومولر[۹۲] (۱۹۷۸) و مانسفلد[۹۳](۱۹۶۸) ،روابط متقابل سود و تحقیق و توسعه را به صورت رابطه زیر بررسی کردهاند(نوری، ۱۳۹۲):
R&D= -92.319+1196.6917
R&D: اندوخته تحقیق و توسعه
K: حجم سرمایه
L: نیروی کار
SALE: فروش بنگاه
۳-۹-۳) متغیرهای کنترل
متغیر کنترل، متغیری است که متغیرهای دیگری را که در یک رابطه بر متغیر وابسته تاثیرگذار هستند؛ تحت تاثیر قرار می دهد. تعریف و بکارگیری متغیر کنترل برای مطالعات همبستگی مفید و ارزنده است. در تحقیقات مالی و حسابداری که اطلاعات بر پایه الگوهای رگرسیونی تحلیل می شوند؛ جهت کاهش اثرات ناشی از ویژگیهای مختلف اعضای نمونه آماری(شرکتهای نمونه آماری) بر نتایج آزمون های رگرسیون، از متغیرهای کنترلی در این آزمونها استفاده می شود. عموما در این تحقیقات متغیرهایی برای کنترل انتخاب می شوند که منعکس کننده ویژگیهای خاص شرکتها که بطور بالقوه بر متغیر وابسته تاثیرگذار هستند. در تحقیق حاضر، متغیرهایی که احتمالا بر محیط گزارشگری مالی شرکتها تاثیرگذار هستند؛ بعنوان متغیر کنترل در الگوی آزمون فرضیات وارد شده اند که نحوه محاسبه آنها بشرح ذیل است.
اندازه شرکت
محققان معیارهای گوناگونی برای اندازه شرکتها در نظر گرفته اند. در این تحقیق جهت وارد نمودن اندازه شرکتهای در الگوی آزمون فرضیات از لگاریتم ارزش دفتری کل داراییها استفاده می شود(بالاس و هواس[۹۴]، ۲۰۰۵).
LN_ASSETS i,t=Ln(Assets i,t)
اهرم مالی
اهرم مالی، منعکس کننده سیاستهای مالی و اعتباری شرکت است که میزان استفاده شرکت از تسهیلات مالی را نشان می دهد. اهرم از تقسیم کل بدهی ها بر کل دارایی ها و بصورت ذیل بدست می آید(لیو و سوبرامانیام،۲۰۱۳).
F- Lev=
نرخ رشد فروش
عبارت است از میزان تغییر در درآمد فروش شرکت نسبت به دوره قبل که به صورت زیر محاسبه می شود.
ریسک سیستماتیک سهام
این متغیر منعکس کننده تغییرات بازده سهام شرکت در مقایسه با بازده سهام بازار سرمایه می باشد و به صورت زیر محاسبه می شود.
Ri: بازده کل سهام شرکت که عبارت است از تمام مزایای ناشی از مالکیت سهام شرکت خاصی در طول یک سال
Rm: بازده کل بازار سهام که بصورت دوره ای از جانب این بازار اعلام می شود و عبارت است از برآیند بازده کلیه سهام منتشر شده در آن دوره است.
ارقام مربوط به ریسک سیستماتیک سهام شرکتهای نمونه آماری به طور مستقیم از نرم افزار ره آورد نوین استخراج می شود و از محاسبات دستی پرهیز می شود.
۳-۱۰) شیوه آزمون فرضیات
جهت آزمون فرضیات تحقیق حاضر از مدل های ارائه شده توسط نورالحق و همکاران(۲۰۱۳) استفاده شده است. در این مدل ها، معیارهای کیفیت گزارشگری مالی تابعی از راهبردهای تجاری و متغیرهای کنترلی تلقی شده اند. این مدل ها به صورت زیر می باشند.
۳-۱۰-۱) مدل آزمون فرضیه اول
CONit = β۰ + β۱STRTit + β۲LN_ASSETSit + β۳F_LEVit + β۴G_SALESit + β۵M_RISKit + ε it
CON: محافظه کاری